Sectorau Gogledd Cymru

Isod, ceir cipolwg ar wybodaeth am farchnad lafur Gogledd Cymru. I gael gwybodaeth fanylach, edrychwch ar Arsyllfa Ddata Partneriaeth Sgiliau Rhanbarthol Gogledd Cymru lle cewch y data diweddaraf ynglŷn â’r economi, addysg, sgiliau, hyfforddiant a’r gweithlu ar gyfer Gogledd Cymru.

Yn y cipolwg isod, cyfunir gwybodaeth o Gynllun Sgiliau a Chyflogaeth Gogledd Cymru 2023-2025, Adolygiad o Farchnad Lafur Gogledd Cymru 2024, a’r Arsyllfa Ddata.

Amcangyfrifir bod poblogaeth Gogledd Cymru yn 691k yn 2023, sef 21.9% o boblogaeth Cymru.

Yn ôl data Cyfrifiad 2021, roedd poblogaeth Gogledd Cymru yn 686,905, sef gostyngiad o 0.15% ers Cyfrifiad 2011.

Yn 2022, cyfrannodd Cymru oddeutu £74.5 biliwn at economi’r DU, sef cynnydd o 9.6% ers 2019. Cynhyrchwyd £16 biliwn o’r cyfanswm hwn yng Ngogledd Cymru, gan ddangos twf o 10.5% dros yr un cyfnod. Fodd bynnag, tyfodd Cymru a Gogledd Cymru yn arafach na’r DU yn gyffredinol, a welodd dwf o 12.8%.

O ran cynhyrchiant, yng Ngogledd Cymru bu cynnydd o 10.2% mewn gwerth ychwanegol gros am bob awr a weithiwyd ers 2019, gan ragori ar y twf o 6.8% yng Nghymru a’r cynnydd o 8.5% ledled y DU. O ran gwerth ychwanegol gros y pen, roedd Gogledd Cymru fymryn yn uwch na chyfartaledd Cymru yn 2022 (£24,427 vs. £23,804), ond roedd y ddau yn is na chyfartaledd y DU, sef £32,996.

Mae Gogledd Cymru yn cynnwys busnesau micro a bach yn bennaf, gyda microfusnesau yn cyfrif am 84% a busnesau bach yn cyfrif am 14% o holl fusnesau Gogledd Cymru. Mae hyn yn debyg ar gyfer Cymru gyfan gyda busnesau micro a bach hefyd yn cyfrif am 98.2% o holl fusnesau Cymru.

O 2010 i 2013, tyfodd nifer y microfusnesau yng Ngogledd Cymru 30%, yn debyg i’r cynnydd ar draws Cymru gyfan lle tyfodd nifer y microfusnesau 35% dros yr un cyfnod.

Mae mwyafrif y swyddi yng Ngogledd Cymru wedi’u lleoli mewn mentrau micro a bach (83.6% a 13.8%, yn y drefn honno), sy’n cyfateb i ffigurau Cymru (83.3% a 13.7%). Mae hon yn gyfran sylweddol uwch nag ar draws y DU, lle mae mentrau bach a micro yn cyfrif am 48% yn unig o swyddi cyflogaeth.

Mewn sectorau fel gweithgynhyrchu uwch, adeiladu, technolegau digidol creadigol, ac iechyd a gofal cymdeithasol, mae’r sgiliau hollbwysig yn adlewyrchu cryn ffocws ar effeithlonrwydd gweithredol, arbenigedd technegol a rolau arbenigol. Mewn diwydiannau eraill, fel ynni a’r amgylchedd, cyllid, bwyd a ffermio, a thwristiaeth, ceir pwyslais ar gyfuniad o reolaeth logistaidd, arferion diogelwch a gwasanaethau cwsmeriaid.

Er bod sgiliau arbenigol yn hanfodol i bob sector, ceir cymwyseddau cyffredin sy’n hynod werthfawr yn holl ddiwydiannau Gogledd Cymru.

Y sgiliau cyffredin y ceir y galw mwyaf amdanynt ledled y sectorau:

• Rheoli
• Cyfathrebu
• Gwasanaethau Cwsmeriaid
• Y Gymraeg a’r Saesneg

Anghenion Sgiliau’r Dyfodol | Sgiliau Digidol:

• Prosesu data mawr
• Codio
• Systemau TG a saernïaeth rhwydweithiau
• Adeiladu a rheoli cronfeydd data
• Datblygu meddalwedd
• Animeiddio a chynhyrchu amlgyfrwng
• Dadansoddi data meintiol
• Technolegau iechyd digidol
• Dulliau gweithgynhyrchu a pheirianneg

Anghenion Sgiliau’r Dyfodol | Sgiliau Sero Net:

Mae’r mathau o sgiliau y bydd eu hangen er mwyn cyrraedd sero net yn cynnwys:

• Adeiladu, gan gynnwys asesu ôl-osod, plymio a gwresogi, inswleiddio, gosod offer solar a thrydanol e.e. mannau gwefru cerbydau trydan.
• Yr amgylchedd, gan gynnwys coedwigaeth, ffermio cynaliadwy, cadwraeth, garddwriaeth a rheoli llifogydd.
• Peirianneg, gan gynnwys ynni adnewyddadwy, seilwaith grid trydan, technoleg batris, dylunio modurol, seilwaith dŵr a phrosesu dŵr, datblygu deunyddiau ac uwchraddio cludiant.
• Gweithgynhyrchu uwch, gan gynnwys y sector modurol, datblygu batris, cynhyrchu systemau clyfar, deunyddiau uwch, cyfarpar ynni adnewyddadwy.

Amcangyfrifir bod 80% o’r boblogaeth oedran gweithio yn byw yn
yr ardal drawsffiniol.

• Mae 28,600 o bobl yn teithio o Ogledd Cymru i Loegr.
• Mae 32,400 o bobl yn teithio o Loegr i Ogledd Cymru.

194,293 o siaradwyr Cymraeg yn y rhanbarth (2021); gostyngiad o 5% ers 2011.

Mae’r canrannau uchaf o siaradwyr Cymraeg yn byw yng Ngwynedd (64.3%) ac Ynys Môn (55.8%).

Mae’r iaith Gymraeg yn sgìl gwerthfawr ac mae Llywodraeth Cymru wedi llunio strategaeth o’r enw ‘Cymraeg 2050’ sy’n cynnwys dau brif darged, sef:

• Sicrhau y ceir miliwn o siaradwyr Cymraeg erbyn 2050.
• Sicrhau y bydd y boblogaeth sy’n siarad Cymraeg yn ddyddiol, ac sy’n gallu siarad mwy nag ychydig eiriau o Gymraeg, yn cynyddu o 10% (2013 – 2015) i 20% erbyn 2050.

Gwelwyd cynnydd o 2.7 pwynt canran yn nifer yr unigolion oedran gweithio (16-64) a oedd mewn gwaith yng Ngogledd Cymru, o 74.3% yn 2020 i 77% yn 2023 – cynnydd mwy nag a welwyd ar gyfer Cymru gyfan yn ystod yr un cyfnod (1.4%). Yn achos y DU, gwelwyd cynnydd o 0.6% mewn cyflogaeth ar gyfer pobl oedran gweithio.

£31,938 oedd enillion cyfartalog blynyddol canolrifol trigolion Gogledd Cymru yn 2023.

Roedd yr isafswm enillion blynyddol ar gyfer preswylwyr Gogledd Cymru i’w gael yn Sir Ddinbych (£29,641) a’r uchafswm enillion blynyddol yn Sir y Fflint (£33,444) yn 2023.

Roedd enillion blynyddol Cymru gyfan yn £32,817, sy’n is na’r £34,963 ar gyfer y DU. Ers 2017, cynyddodd yr enillion blynyddol canolrifol ar gyfer preswylwyr 25.3% yng Ngogledd Cymru, sydd ychydig yn uwch na’r ffigur ar gyfer Cymru (24.6%) ac yn sylweddol uwch na’r ffigur ar gyfer y DU (21.6%).

Yn 2023, roedd 42.2% o bobl 16-64 oed yng Ngogledd Cymru yn meddu ar gymwysterau lefel 4 neu uwch y Fframwaith Cymwysterau Rheoleiddiedig, gan ddangos twf cyson ers 2017. Mae’r ffigur hwn ychydig yn is na’r cyfartaledd ar gyfer Cymru (43.2%) a’r DU (47.1%). Mae oddeutu 21% o drigolion Gogledd Cymru yn meddu ar gymwysterau lefel 3 y Fframwaith Cymwysterau Rheoleiddiedig; mae’r ffigur hwn yn debyg i weddill Cymru a’r DU.

Mae canran yr unigolion sy’n meddu ar gymwysterau lefel 1 y Fframwaith Cymwysterau Rheoleiddiedig yn unig wedi gostwng 6.8 pwynt ers 2017; mae hyn yn arwydd bod lefelau sgiliau wedi gwella. Fodd bynnag, mae 8.7% o bobl Gogledd Cymru yn dal i fod heb unrhyw gymwysterau ffurfiol o gwbl. Mae’r ffigur hwn fymryn yn uwch na’r cyfartaledd ar gyfer y DU, sef 6.6%.